Welke literaire genres waren er in de middeleeuwen?

Werelds

Middeleeuwse verhalen gingen bijna altijd om bekende personages met een mythische of historische achtergrond. Het was belangrijk dat de personages in het verhaal bekenden waren van het publiek, zodat dat gemakkelijk met de tekst vertrouwd kon raken. Een zeer rijk genre is dat van de ridderroman.

Epiek

Epische teksten hadden in de middeleeuwen vaak een eenvoudige verteltrant en een heldere, niet al te ingewikkelde verhaallijn. Dit had alles te maken met de manier van presenteren: teksten werden voorgedragen en niet stil gelezen. Het publiek kon dus niet terugbladeren of een bepaalde ingewikkelde zin langer op zich in laten werken. Epische teksten hadden een eenvoudige rijmstructuur volgens het principe AA-BB-CC. Aan zaken als metrum werd nauwelijks aandacht besteed. Binnen de epiek was een aantal subgenres erg populair. Traditioneel wordt er onderscheid gemaakt tussen wereldse en geestelijke epiek.

Geestelijk

Wat was de ridderroman belangrijk voor de wereldse literatuur, het  was dé heiligenroman voor de geestelijke literatuur. Voor de middeleeuwers zal de grens tussen beide genres minder groot zijn geweest dan voor de moderne lezer, daar in de middeleeuwen heiligen zonder meer als historische figuren werden beschouwd. Verschillende elementen van het genre van de hagiografie vinden we dan ook terug in de ridderromans, en ook andersom kunnen de heiligen uit de middeleeuwse geschriften nogal "ridderlijk" aandoen. Het heiligenleven diende de mens als voorbeeld, maar waren ook gewoon amuserende verhalen.

Lyriek

Hoewel lyrische teksten wat meer ruimte lieten voor ingewikkelde taal en verfijnende vormen, zijn de meeste middeleeuwse lyrische teksten net als de epische eenvoudig van stijl en van vorm. Veel gedichten zijn bedoeld als liedteksten en komen oorspronkelijk uit gezongen volksliedjes. Ook in lyrische teksten wordt steeds een verdeling gemaakt in geestelijke en profane lyriek. In de tijd van de hoofsheid, was de hoofse minnelyriek erg populair.

Drama

Het toneel in de middeleeuwen was meer dan de epiek en de lyriek een volkse aangelegenheid. Toneelspelen werden op marktpleinen opgevoerd door rondtrekkende acteurs. Tot een wat verfijndere vorm van drama kwam het pas in de late middeleeuwen en in de renaissance

Het volkse toneel was ontstaan in een religieuze setting. Omdat het gewone volk niet kon lezen vond de kerk het noodzakelijk Bijbelse verhalen in de eenvoudige en aantrekkelijke vorm van een toneelspel op te voeren. Deze toneelspelen werden al snel buiten de kerkgebouwen populair.